ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਲੰਡਨ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ‘ਚ ਸ਼ਰਣ ਲੈਣੀ ਅਸੰਭਵ ਕਿਉਂ ਹੈ, ਹੁਣ ਉਹ ਕਿੱਥੇ ਜਾਵੇਗੀ ?

ਨਵੀ ਦਿੱਲੀ : ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਭੱਜਣਾ ਪਿਆ। ਹੁਣ ਉਹ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਲੈਣ ਲਈ ਵੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਪਰ ਉਹ ਇੱਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕੇਗੀ। ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੂੰ ਸ਼ਰਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਲਈ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਣ ਲੈਣਾ ਇੰਨਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੀ ਹਾਂ, ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਦਾ ਲੰਡਨ ਜਾਣ ਦਾ ਪਲਾਨ ਰੁਕ ਗਿਆ ਹੈ।ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਖੁਦ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਨੂੰ ਸ਼ਰਣ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦਾ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਉਸ ਦੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਈ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਬਰਤਾਨੀਆ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀ?

ਢਾਕਾ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਬਰਤਾਨੀਆ ‘ਤੇ ਹੀ ਟਿਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਰੇਹਾਨਾ ਨਾਲ ਆਰਜ਼ੀ ਸ਼ਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਸਤੇ ਲੰਡਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ। ਯੂਕੇ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਯੂਕੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰੋਂ ਸ਼ਰਣ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸ਼ਰਣ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਕੇਸ-ਦਰ-ਕੇਸ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਕੋਲ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਵੀਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਉਹ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ‘ਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਦੂਜਾ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿਚ ਇਕ ਵਾਰ ਜਾ ਕੇ ਹੀ ਸ਼ਰਣ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਰਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਦੀ। ਬਰਤਾਨੀਆ ਵਿਚ ਇਹੀ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਨਾ ਤਾਂ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਟਿਕਟ ਬੁੱਕ ਕਰਵਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉੱਥੇ ਜਾ ਸਕੇਗੀ। ਦਰਅਸਲ, ਬਰਤਾਨੀਆ ਕੋਲ ਲੋੜਵੰਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਯੂਕੇ ਦੇ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਰਣ ਜਾਂ ਅਸਥਾਈ ਸ਼ਰਣ ਲੈਣ ਲਈ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ।ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਹਸੀਨਾ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਜਾਂਚ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਵੀ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਲਈ ਬੰਦ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਦਾ ਵੀਜ਼ਾ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਹੁਣ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਹਸੀਨਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੰਭਾਵੀ ਭਵਿੱਖੀ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸੂਤਰਾਂ ਦੀ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਹਸੀਨਾ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਫਿਨਲੈਂਡ ‘ਚ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਉੱਤਰੀ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਦੇ ਵਿਕਲਪ ‘ਤੇ ਵੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਹਸੀਨਾ ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ੇਖਾ ਹਸੀਨਾ ਹੁਣ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ (ਯੂਏਈ), ਬੇਲਾਰੂਸ, ਕਤਰ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਅਤੇ ਫਿਨਲੈਂਡ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰ ਵਿਕਲਪਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਲੰਡਨ ਜਾਣ ਬਾਰੇ ਕਿਉਂ ਸੋਚਿਆ? ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਰੇਹਾਨਾ ਕੋਲ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ, ਰਿਹਾਨਾ ਦੀ ਧੀ ਟਿਊਲਿਪ ਸਿੱਦੀਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਸਦ ਦੀ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਸਕੱਤਰ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਰਤਾਨੀਆ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1972 ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਾਸ਼ ਹਸੀਨਾ ਦੇ ਮਰਹੂਮ ਪਿਤਾ ਸ਼ੇਖ ਮੁਜੀਬੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਨੂੰ ਸ਼ਰਣ ਦੇਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਇਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਉਸ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਆਸਾਨ ਮੰਜ਼ਿਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਜਾਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਕੇ ਭਾਰਤ ਆਈ ਸੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਦੇ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਹਸੀਨਾ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ C-130J ਮਿਲਟਰੀ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਹਿੰਡਨ ਏਅਰਬੇਸ ਪਹੁੰਚੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਅਣਪਛਾਤੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਲਿਜਾ ਕੇ ਸਖ਼ਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੇਠ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਨੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਭਾਰਤ ਆਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮੰਗੀ ਸੀ।ਅਵਾਮੀ ਲੀਗ ਦੀ ਨੇਤਾ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਸਤੇ ਲੰਡਨ ਜਾਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ ਅਤੇ ਹਿੰਡਨ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ (76) ਨੇ ਭਾਰੀ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਿਰੋਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਪਰ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹਸੀਨਾ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ।