ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਕਰਨਾਟਕ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਰੇਲਗੱਡੀ ਤੋਂ ਡਿੱਗ ਕੇ ਮਰਨ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ 8 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੇਲਵੇ ਕਲੇਮ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨਲ ਨੇ ਮਹਿਲਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਮਹਿਲਾ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਚੰਨਾਪਟਨਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਗਲਤ ਟਰੇਨ ‘ਚ ਸਵਾਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਆਪਣੀ ਗਲਤੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਘਬਰਾ ਕੇ ਚੱਲਦੀ ਟਰੇਨ ਤੋਂ ਛਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਰੇਲਵੇ ‘ਚ ਹਾਦਸਿਆਂ ‘ਚ ਜ਼ਖਮੀ ਜਾਂ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਭਾਗ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਉਦੋਂ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਰੇਲਵੇ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਹੋਵੇ। ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦੇਣਦਾਰੀ ਰੇਲਵੇ ਐਕਟ, 1989 ਦੀ ਧਾਰਾ 124 ਅਤੇ 124ਏ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਰੇਲ ਹਾਦਸੇ ‘ਚ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਜਾਂ ਮੌਤ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਦੇ ਕੀ ਨਿਯਮ ਹਨ।
ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੀ ਕਿਸਮ – ਮੌਤ ਲਈ ਐਕਸ-ਗ੍ਰੇਸ਼ੀਆ – ਗੰਭੀਰ ਸੱਟ ਲਈ ਐਕਸ-ਗ੍ਰੇਸ਼ੀਆ – ਮਾਮੂਲੀ ਸੱਟ ਲਈ ਐਕਸ-ਗ੍ਰੇਸ਼ੀਆ
1. ਰੇਲ ਹਾਦਸਾ – 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ – 2.5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ – 50 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ
2. ਅਣਸੁਖਾਵੀਂ ਘਟਨਾ – 1.5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ – 50 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ – 5 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ
3. ਮਨੁੱਖੀ ਲੈਵਲ ਕਰਾਸਿੰਗ ‘ਤੇ ਹਾਦਸਾ – 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ – 2.5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ – 50 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ
(ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਨਜ਼ਰੇ ਦੇਣਦਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ)
IRCTC ਪੋਰਟਲ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਰਾਹੀਂ 0.92 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਯਾਤਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ‘ਤੇ ਈ-ਟਿਕਟ ਬੁੱਕ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੁਸ਼ਟੀਕਿਰਤ/ਆਰਏਸੀ ਰੇਲਵੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ 1 ਸਤੰਬਰ 2016 ਤੋਂ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪਿਕ ਯਾਤਰਾ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਕੀਮ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਰੇਲ ਹਾਦਸੇ/ਅਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਰਾਖਵੇਂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ/ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤ/ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਪੀੜਤ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਾਰਸ ਨੂੰ ਬੀਮੇ ਦੀ ਰਕਮ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰੇਲਵੇ ਐਕਟ, 1989 ਦੀ ਧਾਰਾ 124 ਅਤੇ 124A ਦੇ ਤਹਿਤ ਬੀਮਾ ਕਵਰੇਜ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਰੇਲਗੱਡੀ ਦੇ ਅਸਲ ਰਵਾਨਗੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੰਜ਼ਿਲ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਰੇਲਗੱਡੀ ਦੇ ਅਸਲ ਪਹੁੰਚਣ ਤੱਕ ਵੈਧ ਹੋਵੇਗੀ। ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਸਾਰੀਆਂ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ (ਯਾਤਰੀ ਰੇਲਾਂ ਅਤੇ ਉਪ-ਸ਼ਹਿਰੀ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ) ਦੇ ਸਾਰੇ ਰਾਖਵੇਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ IRCTC ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ‘ਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਬੁੱਕ ਕੀਤੀਆਂ ਟਿਕਟਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਮੌਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ – 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ
ਸਥਾਈ ਕੁੱਲ ਅਪੰਗਤਾ- 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ
ਸਥਾਈ ਅੰਸ਼ਕ ਅਪੰਗਤਾ- 7.5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ
ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਦਾ ਖਰਚਾ – 2 ਲੱਖ ਰੁਪਏ