ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ‘ਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਖਬਰ, ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਇਹ ਸਕੀਮ…

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ਤੋਂ ਸਕੂਲੀ ਬੈਗਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗਾ। ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2020 ਤਹਿਤ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਗ ਮੁਕਤ ਦਿਵਸ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਨੀਤੀ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ 10 ਬੈਗ ਮੁਕਤ ਦਿਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਚੇਤੇ ਰਹੇ ਕਿ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦੀ ਚੌਥੀ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗਾਂ ਨੂੰ ਬੈਗ ਮੁਕਤ ਦਿਵਸ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਟੇਟ ਕੌਂਸਲ ਫਾਰ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਰਿਸਰਚ ਐਂਡ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ (ਐਸ.ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ.) ਨੇ ਬੈਗ ਮੁਕਤ ਦਿਵਸ ਦੌਰਾਨ ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਐੱਸ. ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ. ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਮਾਡਿਊਲ ਲਗਭਗ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਤੈਅ ਹੋਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬੈਗ ਫਰੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ.
ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਕੂਲੀ ਬੈਗ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਕਾਰਨ ਅੱਲੜ੍ਹ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਰਦਨ, ਕਮਰ ਅਤੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਹਦਾਇਤਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬੱਚੇ ਦਿਨ ਵਿਚ ਲਗਭਗ 6 ਘੰਟੇ ਅਤੇ ਸਾਲ ਵਿਚ ਇਕ ਹਜ਼ਾਰ ਘੰਟੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਅਨੁਸਾਰ 60 ਘੰਟੇ ਬੈਗ ਰਹਿਤ ਦਸ ਦਿਨ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਹਨ।

ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਡਾ: ਨਵਨੀਤ ਕੱਦ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਖੇਡਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੜ੍ਹਨਾ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਬੱਚੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਸਮਝ ਸਕਣ। ਬੈਗ ਮੁਕਤ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਪੁਸਤਕ ਮੇਲੇ, ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ, ਗਣਿਤ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗ, ਖੇਡਾਂ, ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ, ਪੜ੍ਹਨ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਣ ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਜੋੜਨਗੀਆਂ ਬਲਕਿ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਸਹੀ ਸਮਝ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਈ ਹੋਣਗੀਆਂ।
ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ ਵਿਜ਼ਿਟ: ਸਾਇੰਸ ਫੈਕਲਟੀ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਕੰਮ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਆਰਟਸ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਆਰਟਸ ਕਾਲਜ, ਆਈ.ਪੀ.ਐਸ. ਅਧਿਕਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹਰ ਆਦਿ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਵਾਉਣਗੇ ਜਦਕਿ ਬਚਾਅ ਪੱਖ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਡਿਫੈਂਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਖਿਡਾਰੀ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਖੇਡ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ, ਪੇਂਟਿੰਗ, ਤਰਖਾਣ, ਪਲੰਬਰ, ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸ਼ੀਅਨ ਆਦਿ ਕੋਰਸਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਬੱਚੇ ਆਤਮ ਨਿਰਭਰ ਬਣਨਗੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁਨਰ ਦਾ ਵੀ ਵਿਕਾਸ ਹੋਵੇਗਾ।

-ਜੇਕਰ ਸਕੂਲੀ ਬੈਗ ਹਲਕਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬੈਗ ਦਾ ਵਜ਼ਨ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚੈੱਕ ਕਰੋ।
– ਸਮਾਂ ਸਾਰਣੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਆਰਡਰ ਕਰੋ
– ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਬਜਾਏ ਟੈਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ
– ਸਕੂਲ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਹੀ
– ਰੈਫਰੈਂਸ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ

ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2020 ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਸਕੂਲੀ ਬੈਗਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਕੇਂਦਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਬੈਗਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਬੈਗਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਆਪਣੇ ਭਾਰ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਚੁੱਕਦੇ ਹਨ। ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਕੂਲ ਬੈਗ ਦਾ ਭਾਰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਭਾਰ ਦੇ 10 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।