ਹਡੋਟੀ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਮਤਾਰਾਨੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੰਦਰ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਕਾਲ ਦੇ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹਰ ਮੰਦਰ ਦਾ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ। ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਕੋਟਾ ਮੰਡਲ ‘ਚ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮਾਤਰਾਨੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਵਿਸ਼ਾਲ ਭੰਡਾਰੇ ਲਗਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਮਾਤਰਾਨੀ ਦੇ ਸੁੰਦਰ ਸਜਾਵਟ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਮਾਤਾ ਕੀ ਚੌਂਕੀ ਨੂੰ ਸਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਸਮਾਗਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੂਜਾ ਅਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਕੋਟਾ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 35 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਝਾਲਾਵਾੜ ਰੋਡ ‘ਤੇ ਅਜਿਹਾ ਪੁਰਾਤਨ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਧਰੰਗ ਦੇ ਰੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਝਾਲਾਵਾੜ ਰੋਡ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਇਸ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਅਧਰੰਗ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਠੀਕ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਚਮਤਕਾਰ ਇਥੇ ਇਕ-ਦੋ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗੋਪਾਲਪੁਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਬਿਜਾਸਨ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਮੰਦਰ ਬਾਰੇ ਕਈ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੰਦਰ ਕਰੀਬ 400 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਹਰ ਮਨੋਕਾਮਨਾ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਧਰੰਗ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਅਤੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ, ਮਰੀਜ਼ ਦੇਵੀ ਮਾਤਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਰੀਜਾਂ ਦੇ ਅਧਰੰਗ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚਲਿਆ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ।
ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੌਰਾਨ ਇੱਥੇ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਭੀੜ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇੱਥੇ 9 ਦਿਨ ਠਹਿਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਰਾਜੂ ਬੈਸਾਲਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਥੇ ਬਿਜਾਸਨ, ਕਾਲਕਾ ਮਾਤਾ ਅਤੇ ਭੈਰਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।
ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋਹਾਂ ਮਾਤਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਸੈਂਕੜੇ ਅਧਰੰਗ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਠੀਕ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਆਮ ਦਿਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਅਤੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਐਤਵਾਰ ਦੀ ਆਰਤੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਵੇਰੇ 5 ਵਜੇ ਆਰਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਹੀ ਉਥੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ ਆਰਤੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮੰਦਰ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸਿਹਤਯਾਬੀ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਨੌਂ ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਖੰਡ ਰਾਮਾਇਣ ਦਾ ਨਿਰੰਤਰ ਪਾਠ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਭੰਡਾਰਾ ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 9 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਜੇਸ਼ਵਰੀ ਬਿਜਾਸਨ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਐਤਵਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਥੇ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਤੱਕ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਇੱਥੇ 9 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਭੰਡਾਰੇ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਚੜ੍ਹਾਵਾ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪੂਰੀ ਸ਼ਰਧਾ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।