ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀ ਜਾਂ ਦੁੱਖ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਸਬੰਧ ਹੰਝੂਆਂ ਨਾਲ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਰਦ ‘ਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਦਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ‘ਚੋਂ ਹੰਝੂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਵਹਿਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਚਾਹੇ ਉਹ ਹੰਝੂਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਬਿਲਕੁਲ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੇਹੱਦ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੰਝੂ ਕਿਉਂ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਰੋਣ ਵੇਲੇ ਵੀ? ਆਖ਼ਰ ਹੰਝੂਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ?
ਹੰਝੂ ਦੀ ਕਿਸਮ
ਪਾਣੀ ਵਰਗਾ ਦਿਸਣ ਵਾਲਾ ਅੱਥਰੂ ਵੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੰਝੂ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਮੂਲ ਹੰਝੂ ਹੈ, ਦੂਜਾ ਗੈਰ-ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਹੰਝੂ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਰੋਣ ਵਾਲਾ ਹੰਝੂ ਹੈ। ਹੰਝੂ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਕਿਉਂ ਹਨ? ਤਿੰਨੋਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖਰੇ ਹਨ? ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ….
ਬੇਸਲ, ਗੈਰ-ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਅਤੇ ਰੋਣ ਵਾਲੇ ਹੰਝੂਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬੇਸਲ ਉਹ ਹਨ ਜੋ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੁੱਕਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਬੇਸਲ ਟੀਅਰ ਵਿੱਚ 98% ਪਾਣੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਲੁਬਰੀਕੇਟ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਧੂੜ ਦੇ ਕਣਾਂ, ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਕੂੜਾ ਜਾਂ ਪਿਆਜ਼ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਗੈਰ-ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਹੰਝੂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਭਾਵੁਕ ਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਰੋਣ ਵਾਲੇ ਹੰਝੂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਰੋਣ ਵਾਲੇ ਹੰਝੂਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਵਾਲੇ ਹਾਰਮੋਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਹੰਝੂਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਿਮਬਿਕ ਸਿਸਟਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਇੱਕ ਹਾਈਪੋਥੈਲੇਮਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਇਹ ਹਿੱਸਾ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਿਊਰੋਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸਾਡੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਭਾਵਨਾ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਸੀਂ ਰੋਂਦੇ ਹਾਂ।
ਰੋਣਾ ਸਿਹਤ ਲਈ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੋਣ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਅਧਿਐਨ ‘ਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਸੀਨੇ ਅਤੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ‘ਚੋਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਣ ਵਾਲੇ ਹੰਝੂਆਂ ਰਾਹੀਂ ਤਣਾਅ ਦੇ ਹਾਰਮੋਨ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਸਰੀਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।