ਪੰਜਾਬੀ
ਚਟਨੀ ਦਾ ਸਵਾਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਇਤਿਹਾਸ ਵੀ ਹੈ ਦਿਲਚਸਪ, ਜਾਣੋ ਕਿਵੇਂ ਆਈ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ‘ਚ ?
ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭੋਜਨ ਮਿਲਣਗੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਥੇ ਖਾਣੇ ਦੀ ਪਲੇਟ ਵਿੱਚ ਨਾ ਹੋਵੇ ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੀ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਚਟਨੀ ਦੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਭਾਰਤੀ ਭੋਜਨ ‘ਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਖਾਸ ਸਥਾਨ ਰਹੇਗਾ। ਚਟਨੀ ਭੋਜਨ ਦਾ ਸੁਆਦ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵੀ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚਟਨੀ ਇੰਨੀ ਪਸੰਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਰੋਟੀ ਜਾਂ ਚੌਲਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਚਟਨੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ।
ਪੁਦੀਨੇ ਦੀ ਚਟਨੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਕੁਝ ਰਾਜ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਚਟਨੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਾਰੀਅਲ ਦੀ ਚਟਨੀ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਭੰਗ ਦੀ ਚਟਨੀ ਆਦਿ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਚਟਨੀ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਆਇਆ ਜਾਂ ਕਿਹੜੀ ਚਟਨੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ? ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕੀ ਹੈ ਚਟਨੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ?
ਚਟਨੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਆਈ
ਐਂਗਲੋ-ਇੰਡੀਅਨ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਸੇਬ ਅਤੇ ਰੇਹੜੀ ਵਰਗੇ ਫਲ ਅਚਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਰਤਾਨੀਆ ਦੇ ਲੋਕ ਖੱਟੇ ਅਤੇ ਤਿੱਖੇ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਕੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਚਟਨੀ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਕੌੜੇ ਅਤੇ ਤਿੱਖੇ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਅਚਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। 1780 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਚਟਨੀ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਤੁਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋਵੋਗੇ, ਪਰ ਚਟਨੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚਟਨੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ ਹਕੀਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਸੋਈਏ ਨੂੰ ਕੁਝ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ ਜੋ ਸਵਾਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਿੱਖਾ ਵੀ ਹੋਵੇ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਭੋਜਨ ਅਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਚ ਜਾਵੇ।
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਦੀਨੇ ਅਤੇ ਇਮਲੀ ਦੀ ਚਟਨੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਲਈ ਖਜੂਰਾਂ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਚਟਨੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚਟਨੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਚਟਨੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫਲਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਫੁੱਲਾਂ ਤੱਕ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਚਟਨੀਆਂ ਮਿਲਣਗੀਆਂ। ਲੋਕ ਮਿੱਠੀ, ਖੱਟੀ ਅਤੇ ਮਸਾਲੇਦਾਰ ਚਟਨੀ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਿੱਠੇ ਅਤੇ ਖੱਟੇ ਅੰਬ ਦੀ ਚਟਨੀ, ਇਮਲੀ ਦੀ ਚਟਨੀ, ਗੁੜ ਦੀ ਚਟਨੀ, ਪੁਦੀਨੇ ਦੀ ਚਟਨੀ, ਪਿਆਜ਼ ਦੀ ਚਟਨੀ, ਟਮਾਟਰ ਅਤੇ ਮਿਰਚ ਦੀ ਚਟਨੀ ਆਦਿ।
